Έμαθα Plasticity σε μια μέρα (σχεδόν): εντυπώσεις ενός Blender User και οι τύποι του 3D Modeling
Είμαι τύπος των polygons. Λατρεύω την ευελιξία και τη δημιουργική ελευθερία που προσφέρουν προγράμματα όπως το Blender. Αντίθετα, τα προγράμματα τύπου CAD πάντα μου έδιναν την αίσθηση ενός ψυχρού, αυστηρού και περιοριστικού κόσμου.
Ωστόσο, η περιέργεια για το Plasticity, ένα πρόγραμμα για 3d modeling, που κερδίζει συνεχώς έδαφος, με έκανε να βάλω στην άκρη τις προκαταλήψεις μου και βάλθηκα να δω πόσο εύκολο είναι πραγματικά. Η πρόκληση; Να φτάσω σε ένα ικανοποιητικό επίπεδο μέσα σε μία μόνο μέρα, αποφεύγοντας συνειδητά manuals και video tutorials. Ήθελα να δω πόσο intuitive είναι το interface και αν μπορώ να το μάθω “on the fly”. Και ξέρετε τι; Λειτούργησε.
Οι πρώτες ώρες: Σαν στο σπίτι μου, αλλά σε άλλο διαμέρισμα
Ανοίγοντας το Plasticity, ένιωσα μια παράξενη οικειότητα. Οι βασικές εντολές μετακίνησης, περιστροφής και κλίμακας (G, R, S) ήταν εκεί, ίδιες με του Blender. Στο κάτω μέρος της οθόνης, εντολές όπως boolean, duplicate και array μου έκλειναν το μάτι. Αριστερά, είδα primitives και curves, όπως ακριβώς τα έχω συνηθίσει. Ακόμα και τα βασικά στοιχεία, ακμές, επιφάνειες ήταν εκεί, αν και με μια ελαφρώς διαφορετική λογική.
Το πρώτο “wait, what?”
Τα πρώτα προβλήματα δεν άργησαν να φανούν. Κάθε φορά που έκανα extrude σε μια επιφάνεια, το αρχικό μπλε σχήμα (το curve) πεισματικά αρνιόταν να εξαφανιστεί. Λίγο μετά κατάλαβα ότι το Plasticity διαχωρίζει τα πάντα σε Solids και Curves, και αυτό που έβλεπα ήταν απλώς το “καλούπι” του τρισδιάστατου αντικειμένου μου.
Τα αόρατα objects:
Επίσης, συχνά τα νέα αντικείμενα εξαφανίζονταν μυστηριωδώς, μέχρι που συνειδητοποίησα ότι οι περισσότερες εντολές απαιτούν μια τελική επιβεβαίωση με Enter ή κλικ στο “OK”.
Το σημείο που πραγματικά “ξεκλείδωσα” τη λογική του ήταν στα booleans. Απλά, καθαρά, χωρίς κανένα άγχος για την τοπολογία. Ένωσα και αφαίρεσα αντικείμενα με μια ευκολία που στο Blender απαιτεί προσεκτικό σχεδιασμό. Ανακάλυψα το fillet και το chamfer, τα ξαδέρφια του bevel, και πέρασα το υπόλοιπο της ημέρας απολαμβάνοντας booleans και bevels. Ήταν μια σχεδόν εθιστική εμπειρία.
Γιατί όμως υπάρχουν τόσα 3D προγράμματα;
Πριν προχωρήσουμε, ας κάνουμε ένα βήμα πίσω. Γιατί χρειαζόμαστε τόσα διαφορετικά προγράμματα για 3D; Η απάντηση είναι απλή: διαφορετικές δουλειές χρειάζονται διαφορετικά εργαλεία.
Οι βασικοί τύποι 3D Modeling
1. Polygon/Mesh Modeling (Πολυγωνικό Modeling)
Αυτό είναι το Blender, Maya, 3ds Max, Cinema4D. Δουλεύεις με vertices, edges, και faces. Είναι σαν να πλάθεις με ψηφιακό πηλό, αλλά κάθε κομμάτι έχει συγκεκριμένη δομή (topology).
- Πλεονεκτήματα: Ευέλικτο, άριστο για animation, texturing και δημιουργική ελευθερία
- Μειονεκτήματα: Δύσκολο να διατηρήσεις ακριβείς διαστάσεις, η τοπολογία μπορεί να γίνει χάος
- Χρήση: Animation, games, visual effects, artistic renders
2. NURBS/Surface Modeling
Δουλεύεις με μαθηματικά καθορισμένες επιφάνειες αντί για polygons. Το Rhino και το Plasticity ανήκουν σε αυτή την κατηγορία.
- Πλεονεκτήματα: Απόλυτα ομαλές καμπύλες, ιδανικό για οργανικά industrial designs
- Μειονεκτήματα: Πιο περιορισμένο για artistic freedom
- Χρήση: Product design, automotive design, jewelry
3. Solid/Parametric Modeling (CAD)
Τα “σοβαρά” CAD προγράμματα όπως SolidWorks, Fusion 360, Creo. Εδώ δημιουργείς με ιστορικό εντολών και παραμετρικές σχέσεις.
- Πλεονεκτήματα: Απόλυτη ακρίβεια, μπορείς να αλλάξεις διαστάσεις αργότερα, ιδανικό για παραγωγή
- Μειονεκτήματα: Λιγότερη καλλιτεχνική ελευθερία, steep learning curve
- Χρήση: Mechanical engineering, manufacturing, 3D printing με ακρίβεια
4. Digital Sculpting
ZBrush, Blender Sculpt Mode, 3D Coat. Είναι σαν να κάνεις γλυπτική ψηφιακά με εκατομμύρια polygons.
- Πλεονεκτήματα: Απίστευτο artistic control, ιδανικό για organic forms
- Μειονεκτήματα: Πολύ high-poly, χρειάζεται retopology για production
- Χρήση: Characters, creatures, concept art, collectible figures
5. Procedural Modeling
Αυτό είναι το Houdini και τα Geometry Nodes του Blender. Δημιουργείς με “recipes” που μπορούν να επαναληφθούν και να παραμετροποιηθούν.
- Πλεονεκτήματα: Non-destructive, απίστευτα ισχυρό για effects και patterns
- Μειονεκτήματα: Πολύ τεχνικό, χρειάζεται μαθηματικό mindset
- Χρήση: VFX, simulations, procedural assets
Η γνώμη των ειδικών
Για να εμβαθύνω περισσότερο, μίλησα με δύο επαγγελματίες και φίλους που ζουν και αναπνέουν στον κόσμο του 3D, τον Βασίλη Σταμούλη και τον Νίκο Νατσιό.
Βασίλης Σταμούλης – Faretra Design
Ο Βασίλης Σταμούλης, ιδρυτής της Faretra Design, είναι product και automotive designer που έχει καταλήξει ότι το ιδανικό εργαλείο γιαυτόν είναι το Plasticity. Η δουλειά του απαιτεί απόλυτη ακρίβεια, καθώς σχεδιάζει εξαρτήματα για μηχανές και άλλα προϊόντα που θα κατασκευαστούν και θα χρησιμοποιηθούν στον πραγματικό κόσμο.
Για εκείνον, ο διαχωρισμός είναι ξεκάθαρος:
“Θα μπορούσα να πω ότι το Plasticity το χρησιμοποιώ για πράγματα που θα τα πιάσω στα χέρια μου, ενώ το Blender για πράγματα που θα μείνουν στην οθόνη του υπολογιστή.”
Ο Βασίλης περιγράφει μια τυπική ροή εργασίας όπου το Plasticity παίζει τον τελικό ρόλο: αφού ολοκληρώσει τα σκίτσα, χρησιμοποιεί το Blender για να αξιολογήσει γρήγορα τον σχεδιασμό του μεταφράζοντάς τον σε έναν τρισδιάστατο όγκο.
Μόλις επιβεβαιώσει την κατεύθυνση, μεταφέρει το μοντέλο στο Plasticity για να δημιουργήσει τις τελικές, συμπαγείς επιφάνειες που είναι έτοιμες για 3D printing. Για εκείνον, το να χρησιμοποιείς το Blender για industrial design είναι απλά λάθος επιλογή εργαλείου, όπως το θέτει και ο ίδιος:
“΄Eχω δει κάποιους που χρησιμοποιούν το Blender για industrial design αλλά δεν θεωρώ ότι είναι η καλύτερη λύση. Και μια σούπα μπορώ να τη φάω με πιρούνι, αλλά προτιμώ να χρησιμοποιήσω το κουτάλι.“
Όμως, για εκείνον, το Rhino είναι το απόλυτο εργαλείο:
“Είναι ένα φθηνό πρόγραμμα (1Κ) χωρίς subscription και κάνει κυριολεκτικά τα πάντα! Εάν κάποιος ήθελε να μάθει μόνο ένα πρόγραμμα για 3d design και κανένα άλλο, τότε το Rhino θα ήταν η καλύτερη επιλογή.“
Νίκος Νατσιός – Digital Sculptor & 3D Modeler
Ο Νίκος Νατσιός είναι ένα “πολυεργαλείο” του 3D, με εμπειρία σε όλο το φάσμα, από ZBrush και Blender μέχρι Fusion και Creo. Η δική του οπτική είναι πιο σφαιρική και εξαρτάται από τον τελικό σκοπό του μοντέλου.
Όλα εξαρτώνται από το use case. Αν στόχος είναι ένα one-off μοντέλο, τότε το Blender είναι η καλύτερη επιλογή. Αν από την άλλη, θέλουμε ένα ζωντανό και ίσως και παραμετρικό μοντέλο, τότε σίγουρα θέλουμε ένα καλό CAD πρόγραμμα, με ιστορικό ή feature stack.
Ο Νίκος εξηγεί πως “one-off” είναι ένα μοντέλο που πιθανότατα δεν θα χρειαστεί πολλές αλλαγές (revisions), όπως κάτι για μια μικρή παραγωγή ή ένα αρχείο STL για 3D printing. Αντίθετα, ένα παραμετρικό μοντέλο λειτουργεί σαν “template”, όπου μπορείς να αλλάξεις μια παράμετρο στο “ιστορικό” του σχεδίου (π.χ. τη διάμετρο μιας τρύπας) και ολόκληρο το μοντέλο να ανανεωθεί αυτόματα. Αυτή η λογική είναι σχεδόν ανύπαρκτη στο Blender.
Για τον κόσμο της μαζικής παραγωγής, είναι κατηγορηματικός: “Η χρήση CAD είναι σχεδόν απόλυτα απαραίτητη, κυρίως για λόγους ακρίβειας, παραμετρικότητας και interoperability (συνεργασίας – διαλειτουργικότητας) με τα στάδια της παραγωγής.”
Όσο για τη μετάβαση από το ένα πρόγραμμα στο άλλο, σημειώνει:
“Προσωπικά, έχοντας ξεκινήσει από 3DsMax, βρήκα εύκολη τη προσαρμογή σε Fusion & Rhino. To Creo και το SolidWorks είναι λίγο πιο παραδοσιακά στο workflow (AutoCAD, Inventor) πράγμα που με δυσκόλεψε κάπως, με την έννοια πως δεν είναι τόσο intuitive για νέους χρήστες. Το Rhino είναι ένα πολύ εύκολο πρόγραμμα για σχεδιαστές με εμπειρία AutoCAD, ιδιαίτερα λόγω της δυνατότητας κατασκευής με command line.
Φαντάζομαι πως είναι παρόμοια η δυσκολία και στην αντίστροφη κατεύθυνση, καθώς η λογική του ιστορικού και της παραμετρικότητας δεν υπάρχουν τόσο έντονα σε Max, Maya, Blender. Εξαιρώ το Houdini και τα Geometry Nodes του Blender, καθώς είναι βηματική λογική που δίνει μια τρόπον τινά παραμετρικότητα. Αλλά αυτά είναι (κατα τη γνώμη μου) για ιδιαίτερους εγκέφαλους!”
Και πού τοποθετεί το Plasticity σε όλο αυτό;
“Το Plasticity είναι στην ουσία CAD για Blender users“
λέει, επιβεβαιώνοντας την αρχική μου αίσθηση.
Όταν κάποια στιγμή του έδειξα κάποια αντικείμενα με πολύπλοκα επαναλαμβανόμενα booleans, η απάντησή του ήταν αποστομωτική:
“Αυτά δεν είναι απλά booleans, είναι pattern booleans, και ενώ είναι δύσκολα στα περισσότερα προγράμματα, είναι κόλαση για παραδοσιακά DCC (Digital Content Creation προγράμματα όπως το Blender). Μέσω Houdini & GeoNodes υποθέτω πως θα είναι πιο βατά και με καλύτερα αποτελέσματα. Πάντως δεν θα τα επιχειρούσα σε non-cad!”
Έτσι μετά από αυτή την εμπειρία και τις συζητήσεις με επαγγελματίες, επιβεβαίωσα για ακόμη μια φορά κάτι σημαντικό: Δεν υπάρχει “καλύτερο” πρόγραμμα. Υπάρχει το σωστό εργαλείο για τη σωστή δουλειά.
Πότε να χρησιμοποιήσεις το Plasticity:
- Product design για 3D printing
- Architectural elements με ακρίβεια
- Hard-surface modeling με οργανικές φόρμες
- Όταν χρειάζεσαι γρήγορα iterations με ακριβείς μετρήσεις
- Όταν έρχεσαι από Blender background και θέλεις CAD δυνατότητες
Πότε να μείνεις στο Blender:
- Animation και rigging
- Artistic/creative projects
- Game assets
- Visual effects
- Όταν χρειάζεσαι materials, lighting, rendering
- One-off models χωρίς ανάγκη για revisions
Πότε να πας σε “σοβαρό” CAD:
- Μαζική παραγωγή προϊόντων
- Mechanical engineering
- Όταν χρειάζεσαι παραμετρικό modeling
- Interoperability με machinery/CNC
Το τελικό συμπέρασμα ενός “Blender-άκια”
Θα το χρησιμοποιούσα ξανά το Plasticity; Η απάντηση είναι ένα “χμ..ναι μεν, αλλά…”. Ναι, αν ήθελα να σχεδιάσω κάτι αρχιτεκτονικό στα γρήγορα ή ένα μηχανολογικό εξάρτημα με απόλυτη ακρίβεια.
Με εκνεύρισε ωστόσο το πόσο εύκολο αλλά και πόσο επαναλαμβανόμενο μπορεί να γίνει. Μέσα σε μία μέρα, ένιωσα ότι αν αφιέρωνα άλλες 2-3 ημέρες, θα το είχα μάθει στο 100%. Αυτή η προβλεψιμότητα είναι η δύναμή του για τον μηχανικό, αλλά η αδυναμία του για έναν καλλιτέχνη.
Μου έλειψαν τα πάντα από το Blender. Πιεζόμουν που δεν μπορούσα να περάσω στα brushes του sculpting. Έψαχνα τα modifiers, τα Geometry Nodes ή ακόμα και τα UVs! Για να είμαι ειλικρινής, μου έλειψε μέχρι και να παιδεύομαι με τα booleans!
Plasticity: Αξίζει τον κόπο;
Το Plasticity προσφέρει δοκιμαστική περίοδο ενός μήνα, που είναι υπεραρκετή για να το μάθει κάποιος, ακόμα και αν είναι αρχάριος στο 3D. Η Indie έκδοσή του κοστίζει 175 δολάρια (+φπα), ένα χαμηλό ποσό για κάποιον που σκοπεύει να το χρησιμοποιήσει επαγγελματικά.
Τελικά, η μία μέρα με το Plasticity δεν με έκανε να αλλάξω στρατόπεδο. Με έκανε όμως, με τη βοήθεια του Βασίλη και του Νίκου, να εκτιμήσω βαθιά τη φιλοσοφία του “σωστού εργαλείου για τη σωστή δουλειά”.
Το παραδοσιακό 3D modeling (όπως η πολυγωνική προσέγγιση του Blender) προσφέρει τεράστια καλλιτεχνική ελευθερία για οργανικές φόρμες, οπτικοποίηση και animation. Ενώ μπορείς απολύτως να επιτύχεις ακριβή και έτοιμα για κατασκευή μοντέλα στο Blender, συχνά απαιτείται μια πιο συνειδητή και εντατική ροή εργασίας για τη διαχείριση της τοπολογίας και τη διασφάλιση της απόλυτης ακρίβειας.
Τα προγράμματα CAD όπως το Plasticity, αντίθετα, είναι χτισμένα από την αρχή για μαθηματική και διαστασιακή ακρίβεια και καθαρά booleans, καθιστώντας τα εγγενώς ταχύτερα και πιο άμεσα για εργασίες σχεδιασμού προϊόντων και μηχανικής. Δεν πρόκειται τόσο για περιορισμό, όσο για την εγγενή (native) φιλοσοφία του κάθε εργαλείου.
Μήπως θέλετε να μάθετε Blender; Αν ενδιαφέρεστε για εξατομικευμένη εκπαίδευση πάνω στο Blender, επικοινωνήστε στα social media του 3dTrek ή στη σελίδα των μαθημάτων!
Σχετικά άρθρα:
Ακολουθήστε το 3D Trek στο Instagram, Facebook και LinkedIn και γίνετε μέρος μιας δυναμικής κοινότητας 3D δημιουργών! 📢 Μείνετε ενημερωμένοι για εκπαιδευτικά προγράμματα και σχολές 3D, μαθήματα Blender, ανακαλύψτε ταλαντούχους καλλιτέχνες, και μάθετε πρώτοι για εκδηλώσεις, events και τις τελευταίες εξελίξεις της 3D βιομηχανίας! 🚀✨